باستان‌شناسان چطور یک لوله‌کشی بزرگ آب متعلق به ۵ هزار سال قبل را پیدا کردند/ ردپایی از تمدنی بزرگ در ایران که غرق شد! (فیلم)
تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۲۶۷۶۵
عصر ایران؛ حسن ظهوری ــ شگفت‌انگیز و اعجاب‌آور؛ این شاید نخستین عباراتی بود که باستان‌شناسان پس از کشف این لوله‌های سفالی به زبان آوردند. سندی از تاسیستات آبرسانی، احتمالا برای شهری متعلق به ۵ هزار سال قبل. سندی که حالا دیگر قابل مشاهده نیست. پس از آن‌که آب سد سیمره بالا آمد، این محوطه باستانی غرق شده‌است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گزارش را اینجا ببینید
سال ۱۳۹۴ بود که باستان‌شناسان این محوطه باستانی را کشف کردند. نام‌اش را به دلیل جایی که در آن واقع شده بود، فراش گذاشتند. فراش در نزدیکی رود سیمره و در بخش استان لرستان است. آنها پس از دیدن این لوله‌های سفالی، کاوش‌شان را گسترش دادند. فرصت‌شان کم بود چرا‌که آب دریاچه پشت سد سیمره هر لحظه بالاتر می‌آمد. سدی که در استان ایلام ساخته می‌شد و پیش از پایان یافتن کاوش‌های باستانشناسی، آبگیری را آغاز کرده بود و تا به محوطه فراش برسد، ۱۰ها محوطه باستانی دیگر را غرق کرده بود. باستان‌شناسان می‌‌دانستند به زودی این محوطه هم غرق خواهد شد.
هنوز اطلاعات بدست‌آمده کم بود اما آنها فهمیده بودندِ، با یکی از شگفت‌‌انگیز‌ترین تاسیستات آبرسانی مواجه هستند. تاسیستاتی که به درستی نمی‌دانیم به دستور چه کسی و یا برای چه شهری ساخته شده‌است. اما آنچه هزاران سال قبل اینجا ساخته شده نشان می‌دهد، که تمدنی بزرگ در پیدایش آن نقش داشته‌است.
آب دریاچه خیلی بالا آمده بود و باستان‌شناسان مجبور بودند با قایق خودشان را به محوطه فراش برسانند. وقتی به سمت محوطه می‌رفتیم، هیات باستانشناسی به من گفتند که تعداد زیادی محوطه باستانی اکنون غرق شده‌اند. محوطه‌هایی که از دوره پیش از تاریخ تا دوره ساسانی و اسلامی را در برمی‌گرفته‌است. اما اهمیت کشف باستان‌شناسان در محوطه فراش باعث شد تا آنها برای دومین بار به این محوطه باستانی برگردند و حتی بخواهند کمی روند آبگیری کندتر شود.
در فصل قبل کاوش، آنها برای رسیدن به محوطه نیاز به قایق نداشتند. حالا که آب بالا آماده نه تنها باید با قایق خودشان را برسانند که بخش‌‌هایی از حفاری‌های فصل قبل هم زیر آب غرق شده است.
آنچه باستان‌شناسان کشف کرده‌اند یک سیستم آبرسانی شگفت‌انگیز است که ۵ هزار سال قبل اینجا ساخته شده‌است. این سیستم آبرسانی با استفاده از این استوانه‌های سفالی که به تنپوشه‌های سفالی شهرت دارند ساخته شده‌اند. وسعت این لوله‌کشی باستانی به درستی معلوم نیست اما باستان‌شناسان حدس می‌زنند شاید به بیش از ۳ کیلومتر هم برسد. هنوز معلوم نیست که این لوله‌کشی آب را از اینجا به جای دیگر می‌برده و یا آب را به اینجا می‌آورده‌است. اما هرچه هست برای آن حتی تاسیستاتی هم ساخته بودند. مثل این بقایای حوضچه آب که احتمالا بی‌ارتباط با تنپوشه‌های سفالی نیست. اما آنچه ردپای وجود شهری در اینجا را پررنگ‌تر می‌کند، این بست‌های تقسیم آب است. آب در اینجا به نقاط دیگری که حالا در دریاچه سد غرق شده‌اند، منتقل می‌شده‌است. مشخص است که عده زیادی از آب این لوله‌کشی بهره می‌بردند. همیشه شهرها در کنار رودخانه‌ها ساخته می‌شدند اما حالا با شهری مواجه هستیم که شاید به رودخانه نزدیک باشد اما آب را هم از جای دیگری به اینجا آورده است.
این لوله‌کشی عجیب با تنپوشه‌های سفالی مجزا از هم ساخته شده است. آنها را در اندازه‌هایی حدودا یک متری ساخته‌اند و با قرار دادن آنها در هم ایجاد سوراخ‌هایی کار انتقال آب را انجام می‌دادند. بخشی از آنچه باستان‌شناسان در این محوطه باستانی پیدا کردند، برداشته شده‌است. اما باقی آنچه وجود داشته در دریاچه سد سیمره غرق شده‌است. اگرچه مشابه چنین تاسیستات آبی در شوش هم دیده شده اما تا کنون مشابه آنها دیگر جایی کشف نشده‌است. حالا سندی مهم از علم شهرسازی و ساختن تاسیستات مرتبط با زندگی شهری غرق شده‌است. سندی که شاید دیگر دوباره به این‌سادگی‌ها به دست باستان‌شناسان نرسد.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: کشف گورهای کلان سنگی بزرگ با اجساد ۳۶۰۰ ساله در نزدیکی رامسر؛ باستان شناسان می‌گویند اجسادی که کشف شده متعلق به مردمانی هوشمند و متمدن است (فیلم)منبع: عصر ایران
کلیدواژه: خانه باستان شناسی ایران ابرسانی محوطه باستانی باستان شناسان لوله کشی غرق شده ساخته شده سال قبل غرق شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۲۶۷۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیا می‌دانید قدیمی‌ترین مقابر صخره‌ای ایران کجاست؟
جام جم آنلاین؛ گوردخمه‌های ایران، از ارزشمندترین مکان‌های باستانی و بناهای صخره‌ای کشور است. بسیاری از این گوردخمه ها را می توان در استان کرمانشاه پیدا کرد. کرمانشاه یکی از تاریخی ترین مناطق کشور است که چند مورد از معتبر ترین سایت های باستانی دنیا همچون محوطه تاریخی بیستون را در دل خود جای داده است. یکی دیگر از این سایت های معتبر باستانی، گوردخمه اسحاق وند یا سکاوند است.
گوردخمه ها از قدیمی ترین انواع معماری صخره ای در ایران است که در دل کوه ها و صخره های مرتفع تراشیده می شدند. این بناهای صخره ای در حقیقت مقبره هایی هستند که متوفیان (افراد دارای اهمیت) را در آن ها به خاک می سپردند. نحوه خاکسپاری این متوفیان در ایران باستان به طرزی متفاوت بود. ایرانیان خاک را مقدس می دانستند، بنابراین، از دفن کردن اجساد درون آن خودداری کرده و آن ها در محفظه های صخره ای مخصوصی که تراشیده بودند، قرار می‌دادند.
از ایران باستان گوردخمه های بسیاری باقی مانده است که باستان‌شناسان در مورد قدمت آن ها اتفاق نظر ندارند. بسیاری از گوردخمه های کشور مادی هستند، بسیاری هخامنشی اند و برخی نیز به دوره های بعدی مربوط اند. در واقع گوردخمه های ایران را می توان به گوردخمه های مادی، گوردخمه های هخامنشی و گوردخمه های پس از هخامنشیان تقسیم کرد.
اسحاق وند، بنایی مادی یا هخامنشی
گوردخمه های اسحاق وند در حقیقت سه گوردخمه تاریخی هستند که ابعاد متفاوتی دارند. این گوردخمه ها در استان کرمانشاه، در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین و در دل صخره های مرتفعی مشرف به روستای «ده‌نو» واقع شده اند. این گوردخمه ها به سکاوند نیز شهرت دارند و مردم محلی این منطقه به آن ها «فرهاد تاش» می گویند. به دلیل وجود روستایی به نام اسحاق وند در حوالی این گوردخمه ها، نام آن ها را اسحاق وند گذاشته اند.
پیرامون قدمت این گوردخمه‌ها، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. بسیاری از باستان شناسان خارجی و داخلی، قدمت گوردخمه اسحاق وند را به دوره مادها نسبت می دهند. ولی برخی نیز همچون هرتسفلد، آن ها را مربوط به دوره هخامنشیان می دانند. طبق نظر ارنست امیل هرتسفلد باستان شناس آلمانی تبار، گوردخمه میانی، مقبره گئومات مغ است. داریوش اول در کتیبه بیستون خودش، داستان سرکوبی گئومات مغ یا همان بردیای دروغین را به تفصیل تعریف کرده است. عده کمی نیز این مقابر صخره ای را مربوط به دوره سلوکیان می دانند. به هرحال طبق نظر بسیاری از باستان شناسان، احتمال اینکه این گوردخمه ها مادی باشند بیشتر از هخامنشی بودن آن هاست.
مجموعه اسحاق وند یا سکاوند، متشکل از سه گوردخمه است که هر کدام ابعاد متفاوتی دارند. گوردخمه سمت راستی نسبت به دو گوردخمه دیگر، در ارتفاع بالاتری قرار گرفته است و حدود ۲.۱۰ متر عرض دارد. عرض دریچه گوردخمه میانی ۱.۶۳ متر است و عمق آن نیز ۱.۷۵ متر می باشد. گوردخمه سمت چپ نیز ۸۵ سانتی متر عمق دارد و عرض آن ۲.۱۰ متر است.
در اطراف تمام این گوردخمه ها تزئینات ساده ای تراشیده شده اند. علاوه بر قاب بندی های ساده ای که دور تا دور این سه گوردخمه ایجاد شده اند، در قسمت بالای گوردخمه میانی، تصویر تمام قد مردی با ارتفاع ۱.۸۷ متر به صورت نیم‌رخ و به زیبایی هر چه تمام تراشیده شده است. این فرد که هویتش مشخص نیست، لباسی بلند و چین‌دار به تن کرده است و دست های خود را به حالت دعا و نیاش پروردگار به سمت آسمان و جلوی صورتش بلند کرده است. همچنین در مقابل این فرد، یک آتش دان با ارتفاع حدود ۹۴ سانتی متر و یک مشعل سوزان با ارتفاع ۸۳ سانتی متر قرار گرفته است. پشت سر این مشعل و آتش دان، فردی با قامت حدود ۸۰ سانتی متر حجاری شده است که به نظر می رسد در حالی که دستهایش رو به سمت آسمان است، از پشت سرش چیزی را بر دست دارد.
شهرستان هرسین در ۴۴ کیلومتری جنوب شرق کرمانشاه قرار دارد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»